Жоба іске асырылатын конкурстың атауы: 2020-2022 жылдарға арналған ғылыми және ғылыми-техникалық жобалар бойынша жас ғалымдарды гранттық қаржыландыруға арналған Конкурс

Жоба жетекшісі - Амралинова Бакытжан Базарбековна, Жер және қоршаған орта туралы ғылымдар мектебінің деканы,  PhD докторы.

Идентификаторлар: (ScopusAuthorID57194348109, https://orcid.org/0000-0003-0716-5265, https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57194348109) және тиісті бейіндерге сілтемелері.

 

Жобаның зерттеу тобы

№ ТАӘ Жоба бойынша лауазымы Сәйкестендіргіштері (Scopus Author ID, Researcher ID, ORCID, егер бар болса) және тиісті бейіндерге сілтемелері
1. Фролова Ольга Вячеславовна Аға ғылыми қызметкері Scopus Author ID 57195674035,
https://orcid.org/0000-0001-9144-6291,
https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57195674035
2. Зимановская Наталья Александровна Аға ғылыми қызметкері Scopus Author ID 56369110800,
https://orcid.org/0000-0002-9881-690X,
https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=56369110800
3. Матайбаева Индира Едылевна Аға ғылыми қызметкері ScopusAuthor ID 57195672336, ORCID  0000-0003-0550-7591,
https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57195672336
4. Кузьмина Оксана Николаевна Аға ғылыми қызметкері SCOPUS: 57212392529,
ORCID: 0000-0002-5127-6408,
Researcher ID: AAB-4098-2021
5. Мирошникова Анастасия Петровна Жоғары ғылыми қызметкері Scopus Author ID 57194332915,
https://orcid.org/0000-0002-2710-7049,
https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57194332915

 

Жобаның аңдатпасы

Өзектілігі: Сирек металдар – болашақ металдар. Мысалы, литий жақында танымал элемент болды. Оған деген сұраныс соңғы он жылда айтарлықтай өсті, бұл негізінен литийдің IT-технологияда қолданылуына байланысты. Өнеркәсіптің осы топтағы металдарды тұтынуы жыл сайын артып келеді, ал өндіру – жоқ, яғни сұраныс ұсыныстан асыпт үседі, ал кейбір жағдайларда бірнеше есе.

Мақсаты: Сирек металдардың және пайдалы қазбалардың басқа түрлерінің минералдануын анықтау үшін көл суларының, тұзды тұздықтардың, рапалардың және түптік шөгінділердің химиялық құрамын зерттеу.

Зерттеу әдістері: Жиналған және жинақталған әдеби, мұрағаттық және қор материалдары жүйеленіп, соның нәтижесінде тұзды көлдер суларының химиялық құрамын зерделеу бойынша алдын ала геоақпараттық жүйе қалыптастырылатын болады. Далалық іздестірулер зерттелетін объектілер шегінде егжей-тегжейлі құжаттамамен және ғаламдық жайғастыру аспаптарының көмегімен бақылау нүктелерін байланыстыра отырып, геологиялық маршруттар барысында көзбен шолып түсіру жолымен жүргізілетін болады. Гидрохимиялық зерттеулер үшін бөлінген учаскелерден 2 литр көлемінде көл суларының сынамалары алынады. Сондай-ақ көлдерден салмағы 500 грамм Рапа мен түптік шөгінділердің сынамалары алынатын болады. Масс-спектрометриялық зерттеулер ("AgilentTechnologies" фирмасының ICP-MS 7500CX индуктивті байланысқан плазмасы бар масс-спектрометрі) тұзды көлдердегі судың химиялық құрамы бойынша, ең алдымен сирек сілтілі (Li, Rb, Cs), сондай-ақ басқа элементтердің құрамын бағалау мақсатында жоғары дәлдікті аналитикалық зерттеулер жүргізуге мүмкіндік береді. Төменгі шөгінділер минералогиялық талдау үшін таңдалады.

 

Жобаның күтілетін нәтижелері және алынған нәтижелері:

Жыл

Зерттеу бойынша алынған нәтижелері.

Жарияланымдар (оларға сілтемелері бар) мен патенттер; әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат

2020 жыл

Экспедициялық жұмыстар орындалды: Бурабай және Делбегеті учаскелерінің шегіндегі көлдердің геометризациясы мен байланыстырылуы бойынша далалық іздестірулер және су түбі шөгінділерінің, рапаның және тұзды тұздардың су сынамаларын іріктеу жүргізілді. Зертханалық зерттеулер жүргізілді: индуктивті байланысқан плазмоастрастрлік және жоғары ажыратылатын мөлдір электронды микроскопиямен массспектометрия әдісімен далалық кезеңде алынған сынамалардың химиялық және минералды құрамын зерттеу. Зерттелетін объектілер бойынша алынған зерттеу нәтижелері қорытындыланып, талданды. Аралық есеп.

Д.Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан техникалық университетінің хабаршысы, «Бурабай массивіндегі көлдердің жер үсті суларының геохимиясы» ғылыми журналында мақала жарияланды, желтоқсан, 2020 жыл.

2021 жыл

Экспедициялық жұмыстар: Шаған-Шар учаскесі шегіндегі көлдерден су түбі шөгінділерінен, рападан және тұзды тұздардан су сынамаларын алу және көлдерді геометризациялау және байланыстыру бойынша далалық зерттеулер жүргізу. Химиялық талдау жүргізу және жоғары шешімді және жоғары сезімталдықты зерттеу әдістерін пайдалана отырып, су мен тұзды тұздық сынамаларының, рапаның және түптік шөгінділердің минералдық құрамын зерделеу.

Аралық есеп жазу. Рецензияланатын журналға мақала жариялау.

2022 жыл

Экспедициялық жұмыстар: Қасқабұлақ учаскесі шегіндегі көлдерден су түбі шөгінділерінен, рападан және тұз тұздарынан су сынамаларын алу және көлдерді геометризациялау және байланыстыру бойынша далалық зерттеулер жүргізу. Зертханалық зерттеулер: индуктивті байланысқан плазмамен масс-спектроскопия, растрлық және жоғары ажыратылатын мөлдір электронды микроскопия әдістерімен далалық кезеңде алынған сынамалардың химиялық және минералдық құрамын зерттеу. Сілтілі металдарды алу үшін көл сулары мен тұзды тұздықтарды игеру және пайдалану мүмкіндігі туралы ұсыныстар әзірлеу. Қорытынды есеп жазу. Патент алу.